Normaal gesproken benut ik mijn eindejaarscolumn om een blik op het komende zakelijke jaar te werpen. Wat zijn de ontwikkelingen in onze branches? Waar liggen de kansen, wat zijn de belangrijkste uitdagingen? Zo eens terugblikkend op eerdere eindejaarsedities heb ik niet vaak complete onzin uitgekraamd… Niet zo gek ook, want veel ontwikkelingen waren al langer gaande. Denk aan duurzaamheidsvraagstukken en -oplossingen of de nieuwe manieren van (samen) werken, de voortgaande automatiseringsgolf, personeelskrapte, enfin: het zullen voor u destijds meestal geen verrassende (door)ontwikkelingen zijn geweest.
De coronapandemie zag ook ik niet aankomen, maar heeft een ongekende impact gehad. Corona – hoewel niet weg – heeft door een toevallig wat mildere variant dit jaar veel minder impact gehad, maar met name de geopolitieke ontwikkelingen sinds de Russische inval in Oekraïne des te meer. Het was te voorzien geweest, zeker achteraf, maar mij heeft u er niet over gehoord en ik moet de eerste ondernemer of directeur nog spreken die daar wel de plannen voor 2022 op had ingericht. En dan nog: het is niet te voorzien welke consequenties, welke (steun)maatregelen en welke de bedrijfsvoering beïnvloedende factoren van invloed zullen zijn en al helemaal niet in welke mate.
Het heeft allemaal te maken met scenariodenken. Altijd goed om met meerdere scenario’s rekening te houden en in een BCM (Business Continuity Plan) zullen als het goed is de meest waarschijnlijke zijn uitgewerkt. Het vervelende is dat er een heleboel scenario’s voorstelbaar zijn, maar het is heel lastig om een jaarplan in te richten dat met verschillende uitgangspunten echt rekening houdt.
De ontwikkelingen rollen zich nu in zo’n ongekend hoog tempo over ons heen, dat het is alsof we in een perfect storm zijn beland. Terwijl we reageren op de ene uitdaging, staat de volgende nog harder op de deur te bonzen.
De analogie met een echte storm, een orkaan in dit geval, gaat goed op. Een orkaan wordt voorafgegaan door extreme regenval. Je bent keihard aan het werk om het water buiten te houden, maar hebt daardoor niet in de gaten dat je de storm die er achter aan komt ook nog moet overleven. En als je dan toch beseft dat er een orkaan in aantocht is, dan nog weet je niet waar de schade precies gaat optreden: bij jezelf of bij anderen in de ‘keten’.
Als mens ben je nu eenmaal snel geneigd om het meest actuele probleem aan te pakken, waardoor andere – mogelijke nog grotere – problemen toch minder aandacht krijgen. Je kunt in een zware storm nu eenmaal niet even rustig gaan zitten nadenken over alle opties voor alle mogelijke problemen… Ik wens ons daarom veel wijsheid maar vooral ook geluk toe in het komende jaar!
Hugo M. van der Horst
hoofdredacteur Kwaliteit in Bedrijf