De coronacrisis werpt een nieuw licht op veel zaken. We riepen altijd al dat werk nuttig moest zijn en iets met zingeving te maken had. Nu veel mensen thuis werken beseffen we des te beter dat werk naast het creëren van producten en diensten voor klanten ook andere aspecten heeft: samen met anderen zinvol bezig zijn vervult een sociale behoefte. Dat valt nu weg voor een groot aantal mensen. Die krijgen er wel weer andere zaken voor terug: toch proberen contact te houden met collega’s via online vergaderingen, telefoontjes en e-mails. Ook thuis lesgeven aan kinderen behoort opeens tot onze competenties.
De crisis komt de kwaliteit van de samenleving op diverse fronten wel ten goede. Minder verkeer leidt tot minder files en schonere lucht. Omdat veel mensen thuis zijn, is er veel minder criminaliteit. We zien andere mooie fenomenen: verhuurders bellen met hun huurders en informeren of ze de huur nog kunnen betalen, ex-verpleegkundigen stellen hun diensten beschikbaar aan ziekenhuizen of verpleeghuizen. Het lijkt erop dat de meeste mensen deugen, zoals Rutger Bregman ook al heeft vastgesteld. Je zou ook kunnen zeggen dat de leefwereld het nu wint van de systeem wereld; terug naar de bedoeling (Wouter Hart, Verdraaide organisaties)!
Wat gebeurt er als de maatregelen versoepeld zijn en de ‘normale’ situatie weer terug kan keren? Er wordt al gesproken van ‘het nieuwe normaal’. Dat houdt dan in dat social distancing voorlopig de norm blijft, de anderhalvemetermaatschappij is ontstaan. Videoconferencing bevalt zo goed dat we dat blijven doen. Ten minste één dag per week thuiswerken wordt de norm. Relax, man!
Of gaan we allemaal weer voor de volle 100% aan het werk in de waan dat we ‘de verloren tijd’ moeten inhalen en extra hard moeten werken om de economie weer op gang te krijgen? Ik hoop dat de betekenis-economie het gaat winnen van het ongebreideld groeidenken. In de betekeniseconomie is ‘maatschappelijk van betekenis zijn’ de primaire vorm van waarde-uitwisseling (Kees Klomp et al., Handboek betekenisvol ondernemen). Dat past goed bij het denken van Daniel Pink over zingeving en bij concepten als zelfrealisatie. In plaats van spreken over BBP (Bruto Binnenlands Product) praten we dan over BNG (Bruto Nationaal Geluk). Financiële resultaten blijven belangrijk, maar alleen in relatie tot sociale en ecologische resultaten. Het zijn mooie beelden van wat ik graag ‘het nieuwe normaal’ zou noemen!
Kees de Vaal.
Zelfstandig adviseur, docent en principal auditor