Een Business Continuity Management (BCM)-opleiding volgen, een training, een cursus, een workshop en oefening: het zijn allemaal manieren om competenties te ontwikkelen. Wanneer het een vereiste is de ISO 22301-certificering te verkrijgen, is het duidelijk dat voldoende geïnvesteerd dient te worden in competentie-ontwikkeling om de benodigde kennis en vaardigheden te vergaren en te voldoen aan de eisen van ISO 22301 – BCMS-norm. Voor elke organisatie die met dit onderwerp aan de slag gaat is het goed om vooraf een antwoord te formuleren op de vraag: ‘Welke methode en inhoud is voor ons doel geschikt?’
Alles begint met mensen, in dit geval iets preciezer: mensen die zich op verschillende niveaus in de organisatie bezig gaan houden met bedrijfscontinuïteit. Mensen die nodig zijn om het systeem voor bedrijfscontinuïteitsbeheer (BCM) te ontwikkelen, te implementeren en vervolgens te borgen, onderhouden en verbeteren. Dan zijn er ook nog mensen die tijdens de implementatie belangrijke input leveren en die een rol krijgen in de uiteindelijke plannen, bijvoorbeeld als uitvoerend teamlid. Verder natuurlijk het topmanagement plus de proces- of producteigenaren die binnen het toepassingsgebied (de scope) een leidende en sturende rol vervullen.
Competentie is vanzelfsprekend een voorwaarde. Ervaring kun je helaas niet ‘even leren’: dat zal moeten groeien. Het inhuren van competentie of expertise behoort zeker tijdens de eerste jaren tot de mogelijkheden en dient serieus overwogen te worden. Zolang hieraan de voorwaarde wordt verbonden dat de kennis wordt overgedragen. Het gaat hier dan om drie elementen: In eerste instantie is kennis nodig om de BCMS-eigenaar (de BCM-manager) in staat te stellen deze functie in te kunnen vullen (opleidingen, trainingen en oefeningen), voorts diegenen die een bijdrage leveren en rol vervullen tijdens de uitvoering van het plan, het scenario, indien zich een ernstig incident voordoet (cursussen, workshops en oefeningen) en dan nog de diverse managementlagen (workshops en oefeningen).
Maatwerk is wellicht vereist en is iets wat ik organisaties altijd adviseer. Het aanbod is nog té klein. Een opleiding (langjarig, meer theoretisch), een cursus (kort, mix van theorie en praktijk), een training (kort, veel oefening in vaardigheden) en een workshop (kort, discussie en bewustzijn creëren): het zijn allemaal vormen van competentie bijbrengen. Oefenen doe je met de gemaakte plannen, de verschillende scenario’s, het Plan B. Voornaamste doelen: kijken of het bedachte scenario (in theorie en in een veilige omgeving) werkt, de rollen en interactie tussen mensen onderling optimaliseren en het werken onder druk oefenen. Er komen verbeterpunten uit en nagenoeg altijd worden fouten ontdekt die gecorrigeerd kunnen worden.
Over het algemeen kan worden gesteld dat cursussen, workshops en oefeningen wel binnen de organisatie zelf kunnen worden geproduceerd en uitgevoerd, eventueel met enige externe ondersteuning. Voor opleidingen en trainingen moet buiten de deur worden gekeken. Dit is vooral voor diegene(n) die binnen de organisatie een actieve BCM-rol vervullen, zoals de BCM-manager (coördinator, expert, specialist of adviseur) en leden van bijvoorbeeld het projectteam en na implementatie het BCM-supportteam (vaak dezelfde mensen).
Vorig jaar is via internet een wereldwijde gebruikersenquête (8.397 respondenten) gestart om inzicht te krijgen in de huidige en toekomstige gebruikersbehoeften voor de internationale norm ISO 9001 Quality Management Systems – Requirements. Op de vraag: ‘Hoe belangrijk is het om de huidige inhoud in ISO 9001 te verbeteren met de volgende concepten in de volgende revisie?’ scoren Verandermanagement en Bedrijfscontinuïteitsplanning het hoogst. Een belangrijke ontwikkeling.
Wanneer de kwaliteitsmanager het managen van dit onderwerp als belangrijk aanmerkt, is de behoefte aan het ontwikkelen van de benodigde competentie een direct gevolg. Het aanbod van goede opleidingen is echter niet overweldigend. Zelf adviseer ik organisaties om allereerst te bepalen wat het doel is wat men wil bereiken, daar algemene kennis over het onderwerp een andere opleidingsbehoefte oplevert dan wanneer de organisatie certificering conform de ISO 22301-norm nastreeft. De combinatie van ISO 22301 en het onderwerp bedrijfscontinuïteitsmanagement is voor die organisaties die met ISO 27001, een wereldwijd erkende norm op het gebied van informatiebeveiliging, ook een duidelijke. In dit geval ontstaat er bij mensen, die met informatiebeveiliging werken, de behoefte aan specifieke normkennis of algemene kennis aangaande BCM.
Opleidingen en trainingen
Er zijn diverse kwalitatief goede mogelijkheden voor mensen die geïnteresseerd zijn in opleidingen en trainingen op het gebied van Business Continuity Management. Een greep uit het aanbod:
Wanneer je aan de slag wilt met Business Continuity Management is een goede optie om het aanbod te bekijken van de Security Academy. Dit is een gerenommeerd opleidingsinstituut dat zich specifiek richt op de vakgebieden informatiebeveiliging, business continuity, privacy & data protection en crisismanagement. Er zijn diverse mogelijkheden op verschillende niveaus, dus voor de beginner en de professional is er een opleiding te vinden.
Verder is er een specifieke opleiding die de inrichting van een Business Continuity Management System conform de ISO 22301:2019-norm behandelt. Zoek bij ‘Opleidingen’ naar de opleiding die voldoet aan jouw behoefte. Zie www.securityacademy.nl/opleidingen-overzicht/vakgebieden/business-continuity/
Bij NEN, de Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut, verbindt men partijen en belanghebbenden en werkt men aan normen en richtlijnen. Zo ook de ISO 22301:2019-norm rond het Business Continuity Management System (BCMS). Daarnaast ondersteunt men ook de toepassing en het gebruik van normen in de praktijk door middel van trainingen. NEN biedt de mogelijkheid om een volledige BCM-leergang te volgen of je separaat voor een van de drie onderdelen in te schrijven:
De norm verklaard, In de praktijk en Auditen. Zie www.nen.nl/bcm.
Het wereldwijd opererende Business Continuity Institute (BCI) biedt de mogelijkheid voor persoonscertificering. Na het afleggen van het examen CBCI (BCI Certificering) zijn diverse ontwikkelopties mogelijk. De CBCI Certification opleiding (in het Engels) is de nummer één cursus van de BCI, waarin deelnemers de basis leren voor het implementeren van een Business Continuity Management (BCM)-programma in de organisatie. Het vormt een solide basis voor een carrière in business continuity en resilience. De opleiding is gebaseerd op een eigen product, de BCI Good Practice Guidelines (GPG) 2018. Dit kennisdocument bestrijkt de het gehele BCM-kennisgebied. In Nederland en België wordt een vierdaagse opleiding ter voorbereiding op het examen CBCI verzorgd in samenwerking met het Italiaanse Panta Ray. www.pantaray.eu/product/cbci-europe/
Bewustzijn creëren
Naast de formele opleidingen en trainingen voor de ‘professionals’ en de cursussen, workshops en oefeningen voor andere betrokkenen is het van groot belang het onderwerp BCM, net als bijvoorbeeld kwaliteit, veiligheid en informatiebeveiliging onderdeel te laten uitmaken van ‘Hoe wij hier werken’. Als de organisatie deze managementinspanningen heeft gedaan, is het essentieel dat alle mensen in de organisatie – of op zijn minst een specifiek deel – zich bewust zijn van het bestaan ervan en de inhoud ervan kennen. Om hier ‘het best bewaarde geheim’ in de organisatie van te maken is geen goed plan. E-learning is absoluut de beste manier om bewustzijn te creëren rond het onderwerp en kennis te delen in de organisatie. Het aanbod van ‘kant en klare’ programma’s is overigens beperkt. Zie: www.bcmplus.nl/e-learning
Dit artikel is geschreven door Gert Kogenhop, bcm+