Is de Zorg ons een zorg?

Het zal u vast wel zijn opgevallen dat er veel discussie is over de zorg in Nederland. De coronapandemie heeft onze ogen geopend voor het belang van de zorg en ons ook bewust gemaakt dat er grenzen aan de zorg zijn. Kijkend naar de toekomst staat de zorg voor grote uitdagingen. Een sterk groeiende vraag naar zorg, vooral door de vergrijzing van de bevolking, een toenemend tekort aan arbeidskrachten en de oplopende kosten maken het noodzakelijk dat het roer om moet. Vorig jaar heeft het kabinet daarom een Integraal Zorgakkoord gesloten met betrokken partijen met de titel ‘Samen werken aan gezonde zorg’.

Zelf werkzaam als kwaliteitsadviseur in de zorg zie ik dat voor de toekomst vooral ingezet wordt op twee sporen. Enerzijds het stimuleren van meer informele zorg rond de cliënt. Denk daarbij aan mantelzorgers en andere vrijwilligers. Met meer informele hulp en ondersteund door professionele zorg moeten mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen en als opname in een instelling toch noodzakelijk is, dan kan de informele zorg ook daar de professionele zorg ondersteunen. Zo komen er meer ‘handen aan het bed’. Anderzijds bieden technische innovaties ook oplossingsrichtingen. Voorbeelden zijn zorg op afstand door middel van beeldbellen, inzet van zorgrobots, slimme incontinentiematerialen et cetera. Deze innovaties zijn er op gericht zorg toegankelijk en betaalbaar te houden, maar dragen ook bij aan de daadwerkelijke kwaliteit van leven.

Wat is de rol van de kwaliteitsadviseurs bij deze transities en welke competenties hebben zij nodig? Als de uitvoering van de zorg meer afhankelijk wordt van de samenwerking tussen professionele en informele zorg vraagt dat van de kwaliteitsadviseur vaardigheden om met al deze betrokkenen om te gaan. Toepassing van technische en digitale innovaties leiden tot meer data die informatie kunnen geven over de kwaliteit van de zorg. Kwaliteitsadviseurs dienen dan wel te beschikken over de skills om hieruit de relevante stuurinformatie te halen.

De geschetste veranderingen zorgen ervoor dat de bestaande kaders om kwaliteit van zorg te borgen en te meten, op termijn niet houdbaar zijn. In tegenstelling tot de maakindustrie en zakelijke dienstverlening, waar digitalisering en robotisering in handen van professionals komen, komt deze in de zorg deels in handen van non-professionals. Hiervoor is een andere omgangsvorm nodig, met als uitgangspunt vertrouwen in de kwaliteit van zorg. Dit vraagt naast het verstevigen van het vakmanschap van de zorgprofessional om een sterke verbinding tussen professional en non-professional. Dit is nodig om samen te beslissen en samen kwaliteit van zorg te verbeteren.

Deze verandering is zowel een uitdaging voor de zorgprofessionals als de kwaliteitsadviseurs in de zorg. Maar ook voor de toezichthoudende instanties, die in deze beweging moeten meegaan. Gezamenlijk zullen we moeten zorgen voor goede zorg nu en in de toekomst.

Adriaan Loeve, senior adviseur beleid en kwaliteit bij de Zorggroep Sirjon. NNK-lid en lid van de programmacommissie van de sectie Zorg.