De mondiale crises zoals corona, de oorlog in Oekraïne en inflatie leiden ertoe dat bedrijven meer samenwerken met hun leveranciers en klanten. Dat blijkt uit de Nationale Supply Chain Monitor (NSCM), een tweejaarlijks onderzoek van Nyenrode Business Universiteit en BLMC. De huidige tijd vraagt om aanpassingsvermogen van bedrijven. Ketensamenwerking vergroot die wendbaarheid en stelt bedrijven in staat om hun leverbetrouwbaarheid, kwaliteit en duurzaamheid te waarborgen.
De Nationale Supply Chain Monitor (NSCM) meet sinds 2013 in hoeverre bedrijven interne en externe ketensamenwerking toepassen. In 2022 vond de vijfde editie plaats en voor het eerst doorbreekt de totaalscore de kritische grens van 3,2 op een vijfpuntsschaal. Dat betekent dat de interne samenwerking een feit is en de samenwerking met klanten en leveranciers nu echt van de grond komt.
Het onderzoek hanteert een holistische definitie van supply chain management. Die gaat uit van waardecreatie voor alle stakeholders en ketensamenwerking als middel om dat te bereiken. Uit het onderzoek blijkt dat deze bedrijfskundige visie op de supply chain steeds meer in het bedrijfsleven wordt overgenomen.
Kritische grens doorbroken: interne samenwerking de norm
Een van de twee initiatiefnemers is Jack van der Veen, hoogleraar supply chain management aan Nyenrode Business Universiteit: ‘De NSCM onderscheidt verschillende fasen van supply chain-volwassenheid. Dit resultaat laat zien dat er steeds meer sprake is van interne horizontale samenwerking. Dat wil zeggen dat afdelingen niet meer zozeer gericht zijn op de afdelingsdoelen, maar op de bedrijfsdoelen. Mensen werken samen aan processen over afdelingen heen om die doelen waar te maken en waarde te creëren.’
Externe samenwerking eindelijk echt van de grond
Uit het onderzoek blijkt ook dat er in de samenwerking met externe ketenpartners grote stappen zijn gemaakt. De gemiddelde score steeg daarbij spectaculair van 2,6 naar 3,1. Michel van Buren, directeur van BLMC en mede-initiatiefnemer: ‘Zowel de samenwerking met klanten als met leveranciers scoren veel hoger dan in de vorige editie. Dat sluit aan bij wat we horen uit de praktijk van bedrijven. In een tijd van leveronzekerheid, sterk gestegen kosten en materiaalschaarste is communicatie tussen ketenpartners cruciaal. Ze moeten verwachtingen en mogelijkheden afstemmen, om zo goed mogelijk aan de vraag te kunnen voldoen. Alleen door samen te werken, kun je leverbetrouwbaarheid, kwaliteit en duurzaamheid waarborgen. Het doet ons deugd dat dit niet slechts bij enkele bedrijven gebeurt maar ook daadwerkelijk zichtbaar is in de landelijke NSCM-trend.’
Gijs Dolmans vult aan: ‘We zien dit jaar de hoogste scores op de thema’s organisatiecultuur en leiderschap. Dat geeft hoop, omdat een organisatiecultuur gericht op samenwerking, aangevuld door coachend en dienend leiderschap, de beste basis biedt voor verdere ketensamenwerking.’
Integrale aanpak werkt het beste
Hoewel iedereen het tegenwoordig eens is over de noodzaak tot ketensamenwerking, vinden veel bedrijven het toch spannend. Ze zijn bang voor hun onderhandelingspositie of vrezen dat risico’s en opbrengsten niet eerlijk verdeeld zullen worden. Jack van der Veen: ‘Je moet eerst beseffen dat je sowieso afhankelijk bent van je klanten en leveranciers om in de huidige turbulente markt te overleven. Dan zijn overwegingen over concurrentie en strijd binnen de keten niet meer interessant.’
Waarin onderscheiden de koplopers in het onderzoek zich van anderen? Michel van Buren: ‘Wat vooral opvalt is dat zij op álle thema’s evenredig hoger scoren. Dat betekent strategie, cultuur, leiderschap, processen, systemen en externe relaties. Het is een extra bevestiging dat ketensamenwerking vooral werkt als je het integraal en holistisch aanpakt en dus op alle thema’s tegelijkertijd inzet.’ Jack van der Veen: ‘Door als bedrijf intern en extern concreet samen te werken aan gezamenlijke doelen, heb je meer informatie, meer slagkracht en meer impact. Je bent wendbaarder en beter in staat in te spelen op veranderingen. Geïsoleerde, starre bedrijven kunnen daar niet tegenop.’
Over het onderzoek
De Nationale Supply Chain Monitor (NSCM) bestaat uit een online vragenlijst met 64 vragen, verdeeld over 7 supply chain-managementthema’s:
- Strategie
- Organisatiecultuur
- Leiderschap
- Interne samenwerking, processen en systemen
- Samenwerking met toeleveranciers
- Samenwerking met klanten
- Strategisch end-to-end ketenmanagement
Aan het onderzoek deden 191 respondenten mee. Zij hebben allen een directie- of managementfunctie waarmee ze direct invloed hebben op de supply chain van hun organisatie. Het rapport is voor iedereen te downloaden via www.blmc.nl/nscm.